Chỉ 70 năm trước, người Do Thái bị bắt làm thịt như cừu.60 năm trước, không có quốc gia, không có quân đội. Đất nước mà Liên Hiệp Quốc cho chúng tôi là một sa mạc 65%.

35 năm trước! Chúng tôi đã chiến đấu với 3 quân đội hùng mạnh nhất ở Trung Đông, 7 nước Ả-rập tuyên chiến với nhà nước Do Thái nhỏ bé chỉ vài giờ sau khi thành lập. Chúng tôi là 650,000 người Do Thái chống lại hàng triệu người trong thế giới Ả-rập – nơi có quân đội hiện đại và nhiều vũ khí của Liên Xô.

Không có lực lượng quốc phòng mạnh.

Không có lực lượng không quân hùng mạnh để cứu chúng tôi mà chỉ có những người Do Thái dũng cảm không còn nơi nào để đi. Và chúng tôi đã quét sạch chúng trong 6 ngày.

Ngày hôm nay chúng tôi có:

– Một quốc gia

– Một đội quân

– Một lực lượng không quân hùng cường

– Một nền kinh tế tiên tiến với xuất khẩu trị giá hàng tỉ đô la.

– Intel – Microsoft – IBM và nhiều công ty công nghệ cao phát triển các sản phẩm tiên tiến ở Israel.

Các bác sĩ của chúng tôi nhận được nhiều giải thường cho nghiên cứu y học.

Chúng tôi làm cho sa mạc nở hoa, và cung cấp cam, hoa, rau trên khắp thế giới.

Israel đã gửi các vệ tinh của riêng mình vào không gian, 3 vệ tinh cùng một lúc! Chúng tôi tự hào được xếp đồng hạng với:

Hoa Kỳ – nơi có hơn 300 triệu dân

Nga – nơi có hơn 140 triệu dân

Trung Quốc – nơi có hơn 1,4 tỉ dân

Châu âu – Pháp, Anh, Đức – với hơn 350 triệu dân

Đây là các quốc gia duy nhất trên thế giới có vệ tinh gửi vào không gian!

Chúng tôi đã xây dựng “đế chế” nhỏ bé của mình từ không có gì.

Lễ Vượt Qua vẫn luôn có ý nghĩa rất lớn với chúng tôi:

Chúng tôi đã sống sót khỏi Pha-ra-ôn,

Chúng tôi đã sống sót khỏi người Hy Lạp, người La Mã

Chúng tôi đã sống sót khỏi tòa án dị giáo tại Tây Ban Nha,

Chúng tôi bị tàn sát tại Nga, nhưng chúng ta đã sống sót khỏi Hít-le, Đức Quốc Xã, nạn diệt chủng,

Chúng tôi đã sống sót khỏi 7 nước Ả-rập,

Chúng tôi đã sống sót khỏi Saddam (Cựu Tổng thống I-rắc).

Và chúng tôi sẽ tiếp tục sống sót trước kẻ thù.

Hãy nhìn vào lịch sử thế giới để thấy rằng tất cả các dân tộc, đế chế các nền văn hóa nơi có những con người từng cố gắng tiêu diệt chúng tôi.

Họ đã không còn tồn tại nữa rồi – trong khi đó chúng tôi vẫn sống!

Ai Cập?

Ba-by-lôn?

Hy Lạp?

A-lếch-xan-đơ của Macedonia?

Người La Mã? (Còn ai nói tiếng La-tin nữa không?)

Đệ tam Quốc Xã?

Và nhìn vào chúng tôi:

Những nô lệ của Ai Cập

Dân sự của Môi-sê

Dân tộc của Kinh Thánh

Chúng tôi vẫn ở đây! Và Hê-bơ-rơ (Hebrew) vẫn là ngôn ngữ chính thức của Nhà nước Do Thái ngày nay, từ thời Kinh Thánh cho đến hiện tại!

Người Ả-rập vẫn chưa biết, nhưng họ sẽ học được rằng có một Đức Chúa Trời.

Chừng nào chúng tôi còn đức tin của mình, chúng tôi sẽ còn đến đời đời.

Đức Chúa Trời của Israel đã tạo nên trời và đất.

Đấng gìn giữ Israel không hề nhắm mắt hay buồn ngủ! Đức Chúa Trời của Áp-ra-ham, I-sa-ác, Gia-cóp.

(Via Babu Sagar – Trích dẫn trong một bài phát biểu của Thủ tướng Benjamin Netanyahu, 12/2019)

Fb Paul Trần Minh Nhật

Ẩn bớt

Read more…

Ở Việt Nam trong một thời gian dài, cái mác Đảng viên là một thứ rất danh giá. “Đảng viên” là đồng nghĩa với đứng đắn, nghiêm túc, giỏi giang…

Ngày xưa có không ít trường hợp thách cưới của cô gái đối với chàng trai là “phải trở thành Đảng viên”. Ở cơ quan người ta tranh nhau suất đi học cảm tình Đảng, vì “có Đảng” là một tiêu chí quan trọng để thăng chức.

Người ta thường hỏi nhau: “Có Đảng chưa?”. Tất nhiên không phải ai cũng có vinh dự này nên nhiều người thường trả lời với ý châm trọc: “Chưa có Đảng” (với hy vọng người nghe hiểu ý mà đọc lộn lại).

Ở đại học thì được vào Đảng là vinh hạnh cực kỳ lớn, chỉ một, hai người xuất sắc nhất lớp mới được chọn đi học “cảm tình” sau một cuộc bỏ phiếu căng thẳng trên lớp.

Một cách kiếm việc

Trong những người đi học này cũng không phải được kết nạp tất cả. Một quá trình dài gồm thi hết khóa học, bỏ phiếu thêm một lần nữa trên lớp xem có được viết hồ sơ Đảng không, xác minh lý lịch…

Quá trình đó bao gồm cả Đảng ủy hay Đảng bộ của trường của khoa gì đó xét lên xét xuống khiến cho nhiều người chưa kịp kết nạp thì đã ra khỏi trường.

Thật ra cũng có cách để vào Đảng dễ dàng hơn, đó là tích cực hoạt động phong trào, đó là những bạn mặc áo đoàn viên. Trong những bạn thường xuyên mặc áo xanh này thì số học giỏi là tương đối không nhiều (vì giành phần lớn thời gian vào các hoạt động), nhưng việc “có Đảng” có thể giúp họ có một chân ở lại trường để làm Bí thư hay ban bệ gì đó có liên quan đến Đảng đoàn. Như vậy vào Đảng cũng là một cách kiếm việc.

Những người học giỏi thực sự nhưng chỉ lo việc của lớp mà ít qua lại với đoàn trường thì cũng ít có cơ hội được kết nạp. Cũng dễ hiểu, vì đây mới là nơi quyết định trực tiếp.

Việc này làm chúng ta hình dung đến tình trạng ở các ủy ban nhân dân. Nhiều người ban đầu chỉ làm những chức bình thường vụn vặt ở Ủy ban nhân dân nhưng cứ bám trụ lại lâu rồi được dần nâng đỡ lên những vị trí quan trọng. Nếu có cơ may và tài luồn lách thì có thể lên đến chức chủ tịch ủy ban nhân dân – tức có thể là chủ tịch một thành phố nào đó.

Vỡ mộng

Quay trở lại với vấn đề Đảng viên, vẫn có số ít sinh viên toàn diện, vừa học giỏi vừa công tác tốt. Số này khi ra trường cũng rất vững tin vì vừa có mác “Đảng viên” vừa có năng lực.

Tuy thế nhưng lúc đi xin việc tại cơ quan Nhà nước, không ít bạn mỡi ngỡ ra: Đảng viên cũng chả là cái gì tại nhiều doanh nghiệp Nhà nước. Có giám đốc còn cười khẩy khi nghe thấy từ “Đảng viên” vì “muốn kết nạp thì vào đây kết nạp cho”.

À ra thế, chỉ khi nào Tổng Bí thư trực tiếp kết nạp vào Đảng thì cái chức Đảng viên đó may ra mới có giá trị, còn cơ quan tự kết nạp thì muốn cho ai mà chả được.

Có những giám đốc chẳng muốn vào Đảng nhưng vẫn bị bắt vào, vì ở chức vụ đấy thì bắt buộc phải có Đảng. Có Đảng hóa ra chỉ là điều kiện cần chứ không đủ để thành đạt, và khi người ta đã cần thì cũng không khó lắm.

Thế là giấc mơ được đứng trong hàng ngũ của Đảng để sau này thuận lợi thăng tiến và làm trong sạch vững mạnh bộ máy Đảng của những sinh viên ra trường bỗng tan thành mây khói.

Những câu chuyện thăng tiến thần kỳ của nhiều bậc tiền bối kiểu như là bí thư Đoàn rồi lên làm bí thư tỉnh ủy… không phải là con đường cho những người muốn đi lên bằng năng lực chuyên môn.

Chính trị Việt Nam là cuộc chơi của con ông cháu cha, dây mơ rễ má và những bước đi cửa sau mà những trí thức không bao giờ hình dung ra được.

Chối bỏ Đảng

Nhiều người không chịu được cái bức bách trì trệ ở cơ quan Nhà nước đành xin ra ngoài làm.

Nhưng làm gì với cái thẻ Đảng đeo lủng lẳng trên cổ nhắc nhở hàng tháng phải đi họp vào ngày mùng 3 (vì ngày thành lập Đảng là 3/2) và đóng Đảng phí? Thẻ Đảng lúc này lại thành gánh nặng không dễ gỡ ra, vì chẳng ai dại mà làm đơn xin ra khỏi Đảng để liên lụy đến gia đình cả.

Đối với ai làm công ty nước ngoài thì rõ ràng là một trở ngại lớn, chẳng Sếp nào quan tâm đến cái việc bạn là Đảng viên và lý do cứ mùng 3 xin nghỉ để đi họp bất kể ngày nghỉ hay ngày thường là một điều hết sức vô lý.

Thế người thuộc khối Nhà nước có yêu Đảng hơn không? Cũng không chắc, vì nhiều Đảng viên lâu năm, lại làm chức vụ lớn, ngay sau khi về hưu đã cất ngay thẻ vào trong tủ và tuyên bố không bao giờ sinh hoạt Đảng nữa.

Rốt cuộc là chẳng ai yêu Đảng thật lòng, cũng không ai còn tự hào khi là Đảng viên nữa. Nhiều người thậm chí ra ngoài còn giấu việc mình đã kết nạp Đảng nếu không muốn làm trò cười cho bạn bè.

Tôi cũng từng nghe chuyện có một nhạc công đã vào biên chế lâu năm tại Nhà hát Giao hưởng Việt Nam và là người có chuyên môn tốt nhưng lại nhất quyết không vào Đảng. Người này được lãnh đạo nhà hát nhắc nhở nhiều lần vì "có chuyên mà chưa có hồng thì chưa tốt".

Sau nhiều lần bị/được lãnh đạo vận động, người này nói "tôi sẽ vào Đảng nhưng chỉ cần được đảm bảo một điều kiện thôi".

"Đó là nếu được kết nạp thì phải cho tôi tham nhũng", nhạc công này nói.

Vậy tôi thấy chỉ thương cho những người như cụ bà Phạm Thị Trinh, năm nay đã 101 tuổi đời và 85 năm tuổi Đảng.

Cụ đã hai lần bị địch bắt, sáu năm bị cầm tù, tra tấn dã man đã khiến mắt mờ, tai nghe không rõ. Có thể nói, cả cuộc đời hy sinh cho Đảng, năm nay đã 101 tuổi nhưng chưa từng đóng đảng phí muộn.

Với cụ ngày kỷ niệm thành lập Đảng là ngày vui lớn. Những người như cụ vẫn tin rằng Đảng vẫn như ngày nào và bộ phận quan chức tham ô, tham nhũng, tha hóa biến chất vẫn chỉ là một bộ phận nhỏ trong hàng triệu Đảng viên trên cả nước.

Đặng Trung

Read more…

Note: hình trong bài này là minh họa

Không biết cơ duyên nào đưa đẩy tôi tình cờ quen biết gia đình anh chị Tư Rọm (1) cư ngụ tại vùng Anaheim, California. Theo khách quan nhận xét bề ngoài thì anh chị Tư rất hạnh phúc. Gia đình thuộc vào giới khá giả có nhà cửa nổi tiếng đắt giá nhất tại quận Cam là city Fountain Valley. Hai vợ chồng có với nhau một bé gái nay đã lên sáu bảy tám tuổi rồi ngưng sinh.

Vì tình đồng hương thân thiết, thỉnh thoảng tôi có ghé thăm nhà. Tôi biết rất rõ tính tình của anh Tư rất dễ thương, ngay thẳng. Tuy còn trẻ nhưng phong cách rất đạo mạo, lịch sự, hiếu khách . Tôi quen biết anh Tư đã lâu nhưng chưa bao giờ nghe anh Tư khen chê hoặc châm biết bất cứ ai, nhất là nói xấu người vắng mặt như vợ con hay bạn bè là điều tối kỵ .

Kể từ khi mới quen anh Tư, cho đến thời gian gần đây, tôi mới biết rõ Anh chị Tư không phải là phật tử, chỉ thờ đạo Ông Bà do cha mẹ truyền lại. Trong các ngày lễ tết hoặc ngày rằm Âm lịch hai vợ chồng có thói quen lên chùa hái lộc, xin xâm đầu năm theo phong tục cổ truyền Việt Nam.

Bẳng đi một thời gian khá lâu, Vì sinh kế tôi phải đi xuyên bang làm ăn, ít có dịp gần gũi với anh chị Tư như xưa, nên việc anh chị Tư đã là phật tử quy y hay là chưa thì thú thực tôi không rõ lắm . Mãi cho đến đầu năm nay, tôi trở về tái định cư tại Orange County, tôi mới bắt liên lạc được với anh Tư . Sau gần bốn năm trời xa cách, nay gặp lại, tôi thấy anh Tư thay đổi rất nhiều. Trước kia trông rất đài các, phong lưu bao nhiêu thì nay thấy tiều tụy, hốc hác bấy nhiêu. Trông có vẻ chán đời.

Tôi cố tìm hiểu nguyên nhân thì mới biết gia đình anh chị Tư đã di chuyển về một ngôi nhà mới, khác city, gần chùa Việt Nam. Nhà mới có nhiều phòng hơn . Anh Tư, chiều theo ý vợ, đã dành riêng cho chị Tư một căn phòng riêng biệt, trang trí giống hệt như một ngôi chùa nhỏ, cấm không được vào ra, ngoài chị Tư, để chị Tư có nơi tụng kinh niệm Phật, khỏi phải lên chùa tụng niệm cả ngày lắm khi cả đêm ở tại chùa không về. Ở nhà Hai bố con sống thui thủi ăn cơm tháng do nhà hàng đem tới. Anh Tư đã nhiều lần, khuyên lơn, năn nỉ vợ nên tu tại gia để dành thì giờ lo tiệm Nails và chăm sóc cơm nước cho chồng con. Nhưng thất vọng, anh Tư đâm ra nghiện ngập say sưa. Con gái bỏ học đi theo bạn bè sống theo bụi đời, lâu lâu mới thoáng về nhà xin tiền bố .

Thật tội nghiệp cho con bé chưa đến tuổi trưởng mà phải lâm vào cảnhxì ke ma túy, hư hỏng cả cuộc đời. Phải chăng do lỗi cha mẹ vô trách nhiệm. Hay nói đúng hơn là do lỗi bà mẹ bỏ nhà nghe theo lời kêu gọi làm công quả, nghe tăng sư thuyết pháp tu thân tại chùa như một ni sư. Ngoài ra, sau giờ cơm chay lại được chính vị trù trì ưu ái chữa bệnh miễn phí: nhức mỏi chân, mông, lưng, cổ, vai, ngực rất tuyệt vời, hấp dẫn làm các bà sung sướng yêu đời hơn, quên bổn phận của một người làm vợ, làm mẹ mà Thượng Đế đã giao phó để cho con bé lâm vào tình trạng “ hết thuốc chữa”.

Thật đúng như người đời thường nói : “ Con hư tại Mẹ .” 

Phúc thay cho những ai đang tận hưởng hạnh phúc gia đình thì xin hãy biết trân quý và biết bảo trì đừng nghe theo bất cứ ai dụ khỉ quên bổn phận hiền mẫu (2), đến khi hạnh phúc vượt quá tầm tay, hối tiếc thì đã quá muộn.

Ai ơi nói thật mà nghe’

Đừng dùng khẩu phật hòng che mắt người .

Nguyễn Đình Hoài Việt

*****

Cốt truyện có thật, không nhắm vào bất cứ ai.

Nếu có trùng hợp thì đó là ngoài ý muốn của tác giả. (1)

Ngày xưa tình phụ lên chùa ,

Chồng nay bất lực bỏ bùa tăng sư. (2)

Nguồn BM.

Read more…

Thành Cát Tư Hãn. Ảnh: HM

Chỉ sau gần 2 tiếng,  máy bay của China Air đã hạ cánh xuống phi trường Genghis (Chingis) Khan của Ulaanbaatar. Cao tốc nối liền trung tâm thủ đô Monglia và sân bay có 6 làn xe, đèn đường sáng trưng, đôi chỗ có đèn đỏ cho người đi bộ qua đường.

Xa xa là những khu nhà cao tầng mọc lên cao vút, sơn đủ mầu xanh đỏ tím vàng. Chiều tà trên bình nguyên sa mạc Gobi toàn cát và đồi núi trơ trọi, trời trong xanh không một gợn mây, nắng chói trang.

Không ai nghĩ rằng bên ngoài nhiệt độ là -15oC, lạnh kinh người.  Và ít ai nghĩ rằng, nơi đây từng là cái nôi của một đế chế Nguyên Mông từng chinh phục từ Á sang Âu dưới vó ngựa của Thành Cát Tư Hãn.

Ở khách sạn Blue Sky nằm đối diện với quảng trường lớn, tôi nhìn thấy một bức tượng rất lớn, choán hết cửa ra vào. Hỏi ra mới biết đó là Genghis Khan – hay còn gọi là Thành Cát Tư Hãn.

Sinh khoảng năm 1162 và mất ngày 18-8-1227, thọ 65 tuổi, Thành Cát Tư Hãn được coi là người sáng lập ra đế chế Đại Hãn (Great Khan) và cũng là một vương quốc lớn nhất mọi thời đại, biên giới kéo dài suốt từ Triều Tiên sang tới Châu Âu.

Đế chế Nguyên Mông trong hai thế kỷ 12-13.

Những năm 1200, kỵ sỹ châu Âu thời đó với kiếm, bộ quần áo bằng thép, kiếm và đao, ngồi trên lưng ngữa, cho rằng, họ là những chiến binh tốt nhất mọi thời đại. Tuy nhiên, kỵ sỹ Mông Cổ nhỏ con hơn, trên những chú ngựa bé hơn, nhưng tốc độ di chuyển thì kinh hoàng. Vũ khí là cung tên, lớn lên ở miền quê khắc nghiệt, nhiệt độ âm 50oC là thường, biết săn bắn kiếm ăn, kỵ sỹ Mông Cổ thế kỷ 13 là những chiến binh dày dạn, kỷ luật và biết cách hợp đồng tác chiến một cách thuần thục, thắng các kỵ sỹ châu Âu to cao.

Thời đó Mông Cổ có dân số khoảng 700.000 người, mù chữ và tin vào pháp sư (saman giáo). Các bộ tộc mất đoàn kết, chiến tranh liên miên. Trong bối cảnh đó, một cậu bé tên là Temujin được nuôi nấng như một Khan (Hãn) qua nhiều gia đình.

Có một Ong Khan (vua bộ tộc) rất quí chàng trai trẻ này và trong một lần chiến đấu với người Tartar, họ đã chiến thắng oanh liệt. Ong Khan này đã nhận Temujin làm con nuôi và trở thành người nối ngôi. Có một người con trai đẻ của Ong Khan tìm cách hãm hại, nhưng Temujin đã tiêu diệt mầm mống bạo loạn.

Temujin tuyên bố trở thành Genghis Khan – Thành Cát Tư Hãn vào năm 1206 khi ông 42 tuổi. Người Mông Cổ cho rằng, trời đã mang vị thần này cho họ, nên đã tôn vinh ông như một vị Khan của quốc gia. Thành Cát Tư Hãn đã lần lượt chinh phục các bộ tộc khác bằng sức mạnh quân sự và ngoại giao.

Thành Cát Tư Hãn đã đưa ra những bộ luật quan trọng như cấm bắt cóc phụ nữ, bởi ông từng bị mất một người vợ trẻ do bị bắt cóc. Mọi đứa trẻ sinh ra đều hợp pháp, cấm bán phụ nữ để cưới xin, ăn cắp gia súc là phạm pháp…

Do thiếu ăn và đói kém, ông khuyên bảo dân chúng tập đi săn bắn để dành cho mùa Đông giá lạnh, rồi đưa chữ viết vào trường học. Ông cũng là người đầu tiên tạo ra con dấu, có tòa án tối cao, và giao quyền phán xét cho chánh án trong các vụ xử, thậm chí có thể ra án tử hình. Mầm mống luật pháp thượng tôn có từ cách đây 800 năm.

Tất cả những luật lệ đó đã giúp Mông Cổ đoàn kết thành sức mạnh và Thành Cát Tư Hãn bắt đầu chinh phục các nước láng giềng. Trong mấy chục năm cầm quyền, vị Hãn vĩ đại này đã chinh phục một diện tích gấp 3 lần diện tích mà Alexander the Great đã chiếm của các nước khác. Cho đến thời điểm hiện tại, đây là vị vua duy nhất có thể chinh phục một diện tích lớn nhất trong mọi thời đại. Người Mông Cổ tin rằng, các chiến binh Nguyên Mông được trời phái xuống để giúp yên bình.

Đế chế Nguyên Mông thế kỷ 12-13. Số năm thể hiện nơi đặt chân của Thành Cát Tư Hãn và đế chế. Ảnh: Wiki

Trên bản đồ có đánh dâu những nơi nghỉ chân của Thành Cát Tư Hãn và đế chế Nguyên Mông suốt từ lúc ông sinh ra (1162 – vùng Siberia Nga) cho tới 1280.  Toàn bộ Trung Quốc, một nửa nước Nga, bao gồm Moscow và Kiev, vùng Trung Đông tới Iran, Iraq, Armenia. Quân Mông Cổ từng tiến vào Hungary (1241). Người ta cho rằng, dân Hungari có nòi giống từ Mông Cổ.

Trong chiến tranh, ông dùng chiến thuật vừa đánh vừa đàm. Nếu ai chống cự sẽ bị tàn sát không thương tiếc, nhưng để dọa đối phương trên đường chinh phục, ông đã để thoát vài người. Những người này trở thành kẻ đưa tin thất trận và gieo rắc nỗi sợ hãi. Ai đầu hàng được giữ nguyên chức vị và vì thế yên lòng dân nơi chiếm đóng.

Tổ chức quân theo biên đội 10, 100, 1.000 và 10.000 lính. Đội quân từ 100.000 đến 125.000 và thêm hậu cần lên tới 200.000 người. Lính trên lưng ngựa một ngày có thể đi tới hàng trăm km là thường.

Đầu tiên là chinh phục Afghanistan, Ba Tư. Đi tới đâu, nếu quân đội được tiếp tế lương thực, thì quân Mông Cổ bảo vệ. Nhiều thành phố đầu hàng vô điều kiện. Những thành phố phải chiến mới chiếm được, Thành Cát Tư Hãn phân loại dân. Nếu người biết chữ thì ông dùng cho phiên dịch. Người giầu có và thương gia thì ông không mất thời gian để giết vì nghĩ rằng, chính những người này sẽ giúp cho thành phố tiếp tục hoạt động.

Với 40 ngàn quân, vó ngựa Nguyên Mông tiếp tục đi vào Azerbaijan, Armenia, Đông Âu, đánh bại tất cả các vương quốc trên đường đi. Năm 1223, đội quân này gặp 80 ngàn quân của Hoàng tử Mstitslav của thành Kiev. Dù ít quân hơn, nhưng cung tên thiện xạ, quân đội Mông Cổ đã đánh bại quân Kiev chỉ quen dùng kiếm.

Năm 1225, trở về từ châu Âu, vương quốc này đã làm bá chủ từ biển Caspian đến Bắc Kinh.  Sau cái chết của Thành Cát Tư Hãn (1227), Ogedei Khan , người con trai nối ngôi tiếp tục chinh phục các quốc gia khác.  Trong các trận chiến với Hungary và Ba Lan, quân Mông Cổ đã thắng dù số quân ít hơn nhiều. Trận chiến thành Lenika ở Ba Lan (4-1241), họ đã thắng cả đội chiến binh Ba Lan vũ khí hùng mạnh. Henryk II đã chết trong trận chiến đó.

Quân Mông Cổ vượt sông Danube và đứng trước cửa ngõ thành Vienna, nhưng như một sự kỳ lạ, họ bỗng rút lui. Nhiều người châu Âu cho rằng, do quân Áo mạnh nên Mông Cổ đã thoái. Nhưng trong thực chất, Ogedei Khan đã mất sau 12 năm trị vì, họ phải quay về cố hương để chọn vị vua mới.

Cũng như mọi đế chế hùng mạnh khác, sau một thời gian dài chiến thắng lẫy lừng, Mông Cổ bắt đầu có mầm mống bạo loạn, tranh giành quyền lực. Người vợ của Ogedei Khan tìm cách đưa con trai, Guyuk, lên nối ngôi. Bà bỏ rất nhiều tiền của để mua chuộc và cuối cùng có then Guyuk Khan.

Năm 1246, Guyuk Khan nhận được tối hậu thư của Pope Innocent IV, ra lệnh cho Mông Cổ không được tấn công châu Âu, và Pope nói ông làm điều này là vì ý Chúa Trời. Tuy nhiên, Guyuk Khan cũng cho rằng, chính ông ta mới là người do trời cử xuống.

Tuy nhiên chỉ trị vì được 2 năm, Guyuk chết một cách bí ẩn, được cho rằng trong gia đình mâu thuẫn. Mongke được lựa chọn tiếp theo nối ngôi. Đế chế này tiếp tục xâm lược Ba tư và tiến vào thành Baghdad năm 1258, phá tan thành phố này. Họ tiến về Damascus nhưng bị quân đội Ai Cập chặn đứng. Và từ đó là sự suy thoái của quân Nguyên Mông.

Chiếm Trung Quốc sau đó, họ còn tiến sang Triều tiên và Nhật bản. Năm 1274, từ nam Triều Tiên, khoảng từ 600 đến 900 chiến thuyền đã tấn công Nhật Bản với 23000 quân lính. Tuy nhiên, thời tiết đã không phù, họ phải rút lui.

Năm 1281, họ thử một lần nữa với 4000 thuyền chiến nhưng cơn bão đã phá cuộc tấn công này. Người Nhật cho rằng, đây là cơn bão do trời phái đến giúp họ phá tan quân Nguyên. Trong tiếng Nhật gọi là kami-kaze. Từ này được nhắc lại khi phi công cảm tử Nhật tấn công chiến hạm Mỹ trong một cuộc phản công tuyệt vọng nhằm cứu nguy cho Nhật Hoàng. Nhưng lần này, cơn gió trời đã không giúp họ.

Câu chuyện Việt Nam ba lần thắng quân Nguyên Mông khỏi phải kể lại đây. Có lẽ đây là quốc gia duy nhất đã thắng đội quân của Thành Cát Tư Hãn.

Miền đất khắc nghiệt. Ảnh: HM

Suốt thế kỷ 13, đế chế Mông Cố kéo dài suốt từ châu Á sang Châu Âu, một quốc gia hùng mạnh nhất thế giới và diện tích lớn nhất trong mọi thời đại. Nhà Nguyên (Yuan) sụp đổ, các bộ lạc Mông Cổ vướng vào mâu thuẫn nội bộ và dần bị nhà Thanh đô hộ.

Sau khi nhà Thanh sụp đổ vào năm 1911, Mông Cổ tuyên bố độc lập. Năm 1921 dưới sự bảo trợ của Liên Xô, Mông Cổ chính thức tách khỏi Trung Quốc, tiến hành xây dựng nhà nước theo mô hình Xã hội Chủ nghĩa, được quốc tế công nhận là một quốc gia độc lập từ năm 1945.

Sau sự sụp đổ của Liên Xô và Đông Âu vào cuối năm 1989, chế độ cộng sản ở Mông Cổ cũng biến mất sau cuộc Cách mạng Dân chủ Mông Cổ 1990. Chế độ dân chủ nghị việnđược thành lập. Bản hiến pháp mới ra đời vào năm 1992 đưa nước này chuyển sang thể chế cộng hòa nghị viện và kinh tế thị trường.

Quảng trường Sükhbaatar

Mấy ngày ở đây (26-28, 11, 2014), tôi ở  trong khách sạn Blue Sky cao 105m, cao nhất Mông Cổ, toàn kính nhôm. Trước mặt là quảng trường Sükhbaatar, mang tên một vị lãnh đạo cách mạng Mông Cổ năm 1921, Damdin Sükhbaatar, tương tự như Lê Nin của Liên Xô, Mao Trạch Đông của Trung Quốc, hay Hồ Chí Minh của Việt Nam. Khi các vị chết hay được tôn vinh, xây lăng và đặt tên những nơi trang trọng.

Thủ đô Mông Cổ cũng trải qua nhiều tên khác nhau như Urga, Kuren, Da Kuren, Kulun, Khuree. Ulaanbaatar trong tiếng Mông Cổ là “Anh hùng đỏ”, được chính quyền cách mạng đặt tên năm 1924 để tỏ lòng kính trọng đối với Sükhbaatar, vì đã cùng với Hồng quân Liên xô chống lại xâm lược Trung Quốc và Đức. Do ảnh hưởng nặng nề của Liên Xô và tiếng Nga, Ulaanbaatar được đổi thành Ulan Bator cho dễ đọc.

Quảng trường Sukhabaatar.  Ảnh: HM

Tượng của Damdi Sükhbaatar trên lưng ngựa vẫn đứng giữa quảng trường mang tên ông. Trước đó, trong khu vực này còn có lăng của ông và một vị lãnh đạo khác tên là Khorloogiin Choibalsan, một bản sao giống hệt lăng Lê Nin ở Moscow. Nơi đây diễn ra các sự kiện quan trọng như mít tinh, biểu tình ủng hộ cách mạng, duyệt binh những ngày lễ lớn trong đó có dịp cách mạng tháng 10.

Những năm đầu 1990 cũng chứng kiến những cuộc cách mạng dân chủ nổi dậy và lật đổ chính thể cộng sản cầm quyền. Khu lăng của hai vị lãnh đạo cộng sản đã bị phá đi, thay vào đó là khu nhà tưởng niệm Thành Cát Tư Hãn, hai bên có tượng của Ögedei Khan (con trai), and Kublai Khan (cháu) thuộc gia đình ông, được xây vào năm 2006, nhân dịp 800 năm ngày Thành Cát Tư Hãn lên ngôi.

Trong khu nhà có rất nhiều kỷ vật liên quan đến Thành Cát Tư Hãn, du mục Gobi, kể cả Mông Cổ sau này. Những hình ảnh XHCN vẫn được một chỗ đứng trang trọng trong khu tưởng niệm rất đẹp và hiện đại. Cho dù thời thế đã thay đổi, và nhiều chuyện về thời cộng sản đã được khơi ra, tượng Lê Nin đã bị hạ xuống, nhưng tượng  Sükhbaatar vẫn còn đứng giữa Quảng trường, khách thăm của vẫn dành cho ông sự kính trọng nhất định.

Thời tiết Ulaanbaatar rất lạnh nên tôi chỉ đi quanh khu phố trung tâm, khoảng 1 tiếng lại phải về khách sạn để uống nước và sưởi ấm. Chim bồ câu béo quay vẫn sống thản nhiên trong nhiệt độ âm 20 đến 30oC. Chó thả rông toàn chạy trên đường vì lạnh, mùa đông họ phải giết vì chó rét quá, không có gì ăn, quay sang cắn người. Thỉnh thoảng gặp một kiosk bán hàng vặt như thời Liên Xô. Trolleybus (xe khách điện) vẫn chạy trên phố. Xe hơi quá nhiều nên giao thông có chiều hướng tắc nghẽn. Phố khá sạch, dân không xả rác ra đường, trai gái ăn mặc mốt hơn.

Ulaanbaatar đang thay đổi từng ngày.  Các khu nhà được thiết kế tổng thế hợp với kiến trúc thành phố, hè rộng, có cây xanh dù trồng cây ở đây đắt gấp chục lần nơi khác do thời tiết.  Một thủ tướng trẻ 48 tuổi vừa được bầu và nội các của ông toàn người năng động. Tất cả nói lên sự chuyển mình của quốc gia từng thống trị thế giới.

Các bạn trẻ Mông Cổ đều có một nhận xét, nếu không có Lê Nin và Liên Xô, có lẽ tiếng vang của quốc gia cũng đã ngang tiếng ngựa hý thời Thành Cát Tư Hãn vượt từ Á sang Âu. Nay họ đang hướng về dân chủ kiểu phương Tây, chính phủ thay đổi liên tục, nhưng đó là sự thay đổi cho tốt hơn là sự ổn định giả tạo, kéo lùi đất nước.

Thế hệ trẻ Mongolia. Ảnh: HM

Viết những dòng này, tôi nhớ thầy Nghị dạy sử trường cấp 3 Lương Văn Tụy (Ninh Bình) khóa 1968-1970. Thầy thuộc lòng lịch sử thế giới, và thường nhắc đến Thành Cát Tư Hãn với một sự ngưỡng mộ. Lũ học trò quê mùa mắt sáng lên và mong ngày nào đó được đến tận nước này để chiêm ngưỡng. Thế mà giấc mơ thành sự thật.

Rời Ulaanbaatar, nơi tôi dừng chân vài lần ở bến ga tầu khi du học Đông Âu cách đây hơn 40 năm, và mấy năm trước qua công tác ngắn hạn, nay trở lại, không hiểu sao dự cảm lại tốt đẹp về Mongolia toàn sa mạc và lạnh cóng này.

HM. Ulaanbaatar 11-2014.

Tham khảo: Truyền thuyết về cái chết của Thành Cát Tư Hãn

Những bức ảnh được chụp qua kính máy bay, xe hơi, khách sạn, hoặc trong giá lạnh từ -15oC đến -25oC (Cảm giác).

Ulaanbaatar nhìn từ trên cao. Ảnh: HM

Xây dựng hối hả. Ảnh: HM

Cao tốc nối sân bay và thủ đô. Ảnh: HM

Nhiệt điện là nguồn chính cho tp. Ảnh: HM

Nhìn từ VP WB – trước mặt là phủ Tổng thống. Ảnh; HM

Đang xây dựng cao tầng. Ảnh: HM

Lăng của Sukhbaatar truớc kia. Ảnh: Wiki

Nay thành quảng trường tưởng niệm Thành Cát Tư Hãn. Ảnh: HM

Đội danh dự. Ảnh: HM

Chiến binh Mông Cổ – Lính gác nhắm mắt. Ảnh: HM

Tượng Damdi Sukhbaatar  . Ảnh: HM

Vó ngựa chiến binh xưa. Ảnh: HM

Thế hệ tương lai. Ảnh; HM

Góc phố. Ảnh: HM

Sắc mầu sa mạc. Ảnh: HM

Ulaanbaatar by night. Ảnh: HM

Nguồn: HM

Read more…

Sân bay quốc tế Côn Minh. Ảnh: HM

Nhân tiện ở VN đang rộn tin về sân bay Tân Sơn Nhất bị sự cố đúng lúc ai đó đang phôi thai sân bay Long Thành vài chục tỷ đô la. Ở nước mình không cái gì là không có thể.  Người đọc tin và bình luận “tát nước theo mưa đôi” khi giúp xẻ thịt nốt sb Tân Sơn Nhất vốn là mảnh đất vàng. Và dự án Long Thành cũng giúp cho hàng ngàn người có villa, xe hơi, con cái du học.

Trung Quốc có chỉ số tham nhũng trung bình. Tuy nhiên, xem tờ báo China Daily trong khách sạn (26-11-2014) biết thêm, Tập Cận Bình đang vươn bàn tay sắt trị những kẻ trộm cắp hàng tỷ đô la. Năm qua, họ đã lôi hơn 500 kẻ tham nhũng từ nước ngoài về xử. Hợp tác với Mỹ và châu Âu là một trong những ưu tiên hàng đầu của Tập.

Tuy nhiên, họ làm ra những thứ mình ngưỡng mộ. Ăn cắp ăn trộm cũng phải để cho dân nghèo hưởng đôi chút. Nhìn sân bay Nội Bài từng là cánh én mùa xuân, nay như cái đống rác cũ của thời hội nhập, đủ biết người ta ăn cắp từng vòi nước đến viên gạch lát sàn. Trong khi đó, sân bay Bắc Kinh mỗi lần đến, đều thấy họ làm đẹp hơn, hiện đại hơn, chả khác gì Changi của Singapore, được cho là đẹp nhất thế giới.

Từ sân bay Vientiane, sau gần 2 tiếng trên trời, máy bay đầy ắp khách của hãng China Eastern Airlines đã hạ cánh xuống sân bay Côn Minh – thủ phủ của tỉnh Vân Nam (Trung Quốc). Trước đó, mình cho rằng, đây là sân bay nhà quê, chắc không thể hơn Nội Bài nhà mình.

Khi máy bay hạ thấp độ cao, nhìn sân bay hình như được xây dựng trên một quả đổi khổng lồ, xung quanh là bình nguyên bao la, đường băng dài thẳng tắp và nhà ga như một chiếc máy bay đang cất cánh, mới hiểu mình đã nhầm.

Đây là sân bay nằm trên độ cao 2100m so với mực nước biển, có hai đường băng, máy bay nối đuôi lên xuống, phút một chuyến, tựa như bất kỳ sân bay hiện đại nào trên thế giới. Kunming Changshui International Airport có thể tiếp 38 triệu khách vào năm 2020 và sau đó tăng lên gần gấp đôi.

Vào trong sảnh, thấy như sân bay Bắc Kinh, cũng mái vòm ấy, đường đi lối lại như Changi, sạch và đẹp, các cửa kiểm tra an ninh, soát vé được tin học hoá gần như tối đa.

Mình từng học lịch sử, cụ Hồ tới Côn Minh cầu cứu bạn giúp ta chống Pháp khi đó còn rất nghèo. Bây giờ thủ phủ của Vân Nam đã phát triển vượt bậc, xứng đáng với một tỉnh có diện tích (394.100 km²) rộng hơn Việt Nam, dân số 45 triệu.

Hôm qua (26-11-2014) tôi đi tiếp sang Mongolia từ sân bay Bắc Kinh. Qua sân bay này khá nhiều lần nên thấy sự thay đổi ngày một tốt hơn, chuyên nghiệp hơn và hiện đại hơn. Năm 2008, với 600 triệu đô la để cải tạo mở rộng và nâng cấp là vốn vay của ngân hàng Châu Âu, họ đã làm nhiều kỳ tích.

Kể từ năm 2004, đây là sân bay bận rộn nhất châu Á. Số lượng khách tăng dần từ 33 triệu năm 2005, thì năm 2009 đã là 65 triệu, năm 2010 đã đạt 73 triệu. Với hơn nửa triệu lượt máy bay lên  xuống trong năm 2013, sân bay Bắc Kinh được đánh giá đứng thứ 2 trên thế giới về số hành khách (83 triệu), chỉ sau sân bay Atlanta của Mỹ (94 triệu).

Danh sách những sân bay bận rộn nhất thế giới có thể xem tại đây.

Sảnh của sân bay Bắc Kinh. Ảnh: HM

Dịch vụ trên sân bay thật hoàn hảo, từ xếp chỗ, cân hàng, phục vụ mặt đất, tới cửa khẩu, từ cái xe đẩy hàng rất sạch và nhẹ, sàn bóng như khách sạn 5 sao,  tất cả đều thuận tiện cho khách đi lại.  3 terminals được nối bằng những tầu điện chạy tự động, chẳng khác gì Tokyo hay Washington DC.

Cách trung tâm thủ đô Bắc Kinh khoảng 20km, đi tắc xi hết 100 tệ, cao tốc 6 làn xe chạy hai chiều, tốc độ 60km-100km/giờ, hai bên đường là cây xanh, qui hoạch đô thị đâu ra đấy. không có chuyện nhà cửa thụt thò, kiến trúc nham nhở như từ Nội Bài về Hà Nội. Cùng là nước XHCN, Trung Quốc làm ra khá nhiều thứ chất lượng cao, đường xá đâu vào đó, sân bay đạt trình độ quốc tế.

Nghe đồn nước mình định xây dựng sân bay Long Thành mấy chục tỷ đô la, chẳng hiểu khi hoàn thành có bằng một góc của Côn Minh hay Bắc Kinh. Với xếp hạng tham nhũng gần cuối bảng, minh bạch đội sổ, nhân quyền và tự do báo chí luôn bị xếp thứ cuối, thì khó mà nói chuyện làm cái gì cho ra hồn. Những kẻ quyền thế có thể bỏ tù bất kỳ ai nếu quyền lợi trộm cắp của chúng bị phanh phui. Lúc về hưu mới xử như xử Tổng thanh tra Trần Văn Truyền “thối tay” thì quốc gia đã mục ruỗng vì bầy sâu.

Chuyện vui khi “Vạn lý trường chinh”

Trung Quốc đã tiến rất xa, nhưng tiếng Anh còn nhiều bất cập. Trên sân bay Côn Minh kể cả Bắc Kinh, đội ngũ phục vụ nhiệt tình, chuyên nghiệp, nhưng tiếng Anh hơi yếu, dù họ rất cố gắng.

Từ Vientiane đi, mình hỏi, bay bao lâu thì đến nơi (Côn Minh), cô bé xinh, miệng cười chúm chím rất tươi, 4 giờ chiều, thưa ông. Hóa ra là giờ đến. Hỏi mấy giờ địa phương, lại bảo, 2 tiếng bay thôi, nhanh lắm, thưa ông.

Xin ly nước cam, nàng mang nước xoài. Xin nước chè xanh nàng mang chè đen.  Hỏi gì cũng yes, yes, và yes, nụ cười như trong Hồng Lâu Mộng, chỉ tội mình nói nàng không hiểu, nàng nói mình cũng lắc. Mình nói tiếng Anh, nàng phang tiếng Tầu, thế mà vẫn vui và hiểu nhau. Ngôn ngữ tình yêu chẳng cần lời :razz:

Về dịch vụ, dân Trung Quốc thuộc về đẳng cấp thế giới. Nhìn người ta bưng bê, lau chùi bàn ghế, quét dọn…rất chăm chú và để tâm vào công việc. Đất nước này rồi còn tiến xa vì sự cần cù, chịu khó.

Tuy nhiên có chi tiết nói to, cười to, nhổ bậy, khạc đờm…nổi tiếng thế giới. Năm 2008, chính quyền Bắc Kinh từng có chiến dịch chống nhổ bậy để phục vụ Olympic thế giới.

Đến sân bay Bắc Kinh đã 11 giờ đêm. Taxi hàng đàn như châu chấu. Một anh đứng cầm gậy chỉ huy rất chuyên nghiệp. Anh ta ước lượng khoảng 20 xe cho tiến lên đón khách. Hết lượt lại đến xe khác, rất nhanh và thuận tiện.

Mình được một cụ cỡ tuổi anh Cua, râu lởm khởm, đón lên xe. Cụ đứng nhìn mình đưa va li vào khoang hành lý, và coi như là việc của khách đi xe.

Mình nói tiếng Anh, làm ơn cho về khách sạn Shangri-La (China World Hotel) rất nổi tiếng ở Bắc Kinh. Bố ta “hảo lờ, hảo lờ” rồi ra hiệu đưa địa chỉ. Bố bảo “búa tủng English”. Loay hoay một hồi, lo quá, chẳng biết làm thế nào cho dân TQ hội nhập, đành gọi thằng cu chỉ huy taxi. Nó xem xong, xủng xoảng một hồi, cụ lái cười ha ha rất to, lại “hảo lờ, hảo lờ”.

Dọc đường, mình hỏi chuyện tiếng Anh, ông trả lời tiếng Tầu, cứ như là cả thế giới biết tiếng nước này. Dân Trung Quốc cũng vui, nói mà không cần người khác hiểu và coi như xong nhiệm vụ.

Rồi ông ra hiệu, anh Cua người nước nào. Ủa sư duê nản dẩn – tôi là người Việt Nam. Bố ta sướng quá, duê nản, duê nản, đả, trảm… chắc bảo là TQ và VN sắp đánh nhau. Mình bảo, ủa tủng sản, you tủng sản too, why fighting – tôi là cộng sản, anh là cộng sản, sao lại đánh nhau. Búa tủng. Thế là hai bên tịt ngóm, hết vốn từ.

Nói rồi bố ho sù sụ và khạc một cục đờm cỡ cái chén. Cứ nghĩ bố ta cho vào cái khăn gì cho lịch sự, bỗng ông kéo cửa kính, phun toẹt ra đường highway, xe đang tốc độ 100km/giờ, chắc phải bay vài chục mét, chưa chừng rơi toẹt vào cửa kính xe sau.

Nội thất của sb Bắc Kinh. Ảnh: HM

Từ sân bay về khách sạn mất khoảng 30 phút, không tắc đường, có lẽ nửa đêm rồi. Hai bên cứ thế nôn ọe tiếng tầu, tiếng Anh, bác tài ho và khạc nhổ đờm cỡ 20 lần thì tới China World Hotel ngay trên đại lộ Tràng An, đêm về đẹp như trong mộng.

Khi bay sang Ulaanbaataar (Ulanbator), gặp anh lái xe Mông mắt híp, do vp thuê ra đón, vui như hội. Anh ấy nói tiếng Anh tốt hơn, thỉnh thoảng phang một từ na ná tiếng Nga. Thế là mình được dịp trổ tài tiếng của Putin một lúc mỏi cả tay.

Thấy cái xe bus chạy bằng điện như thời Liên Xô, mình mới hỏi, anh thích nước nào nhất: Liên Xô, Trung Quốc hay Mỹ. Anh ý nghĩ một lúc lâu rồi bảo, Liên Xô chết rồi, không còn Lê Nin ở đây (dân giật tượng Lê Nin đổ năm ngoái), thích Mỹ hơn và chỉ luôn quán KFC ven đường. Anh rất ghét dân Trung Quốc vì hay khạc đờm nơi công cộng, tởm lắm, ochien plokhơ – rất kém tắm.

Hóa ra không chỉ có Cua sợ đờm Trung Quốc mà lạc hậu như Mông cổ du mục cũng thấy kinh, dù ở đây đang là -15oC, đờm có nhổ ra thì đóng băng trong vòng 1 phút.

Gửi bà con vài tấm ảnh minh họa cho lời Cua Times nói cấm sai. Chụp bằng Lumix. LX7

HM. 26-11-2014

Một góc của Côn Minh. Ảnh: HM

Côn Minh từ trên cao. Ảnh: HM

Nhà máy được tổ chức đâu ra đó. Ảnh: HM

Sân bay Côn Minh được xây trên một quả đồi. Ảnh: HM

Cảng hàng không Côn Minh. Ảnh: HM

Sảnh đợi của Côn Minh. Ảnh: HM

Cửa ra máy bay của Côn Minh. Ảnh: HM

China Eastern Airlines. Ảnh: HM

Bắc Kinh: Sảnh đi quốc tế. Ảnh: HM

Lối ra tầu điện đi các terminal. Ảnh: HM

Dân nghềo trong sân bay BK. Mái tóc để chỏm truyền thống. Ảnh: HM

Phòng dành cho Business Class của sb Bắc Kinh. Ảnh: HM

Xe điện thời Lê Nin vẫn chạy ở Ulaanbaataar. Ảnh: HM

KFC – Dấu hiệu của người Mỹ đang tìm cách thay thế Lê Nin. Ảnh: HM

Nguồn: HIỆU MINH BLOG

Read more…